Ashab-ı Kehf, Bizans döneminde olduğu gibi Selçukluların fethinden sonra da Hıristiyanlar ve Müslümanlar tarafından kutsal bir mekan kabul edilip önemli bir ziyaret yeri olmuştur.Hıristiyanlar tarafından Seven Sleepers adı ile bilinir. Yedi Uyurlar, terim anlamı olarak, Roma döneminde putperest Dakyanus’un zulmünden kaçarak bir mağaraya sığınan ve mağarada, Allah tarafından uzun yıllar uyutulup tekrar uyandırılan ve halk arasında Yemliha, Mislina, Mekselina, Mernuş, Debernuş, Şazenuş ve Kefestatayuş isimleriyle bilinen inançlı yedi genç ile köpekleri Kıtmir’i ifade eder...

Ashab-ı Kehf Külliyesi; Ribat, Camii, Han, Medrese, Kubbetü’ş Şerif (Kadınlar Mescidi) ve Minnet Çelebi Mescidi(Paşa Çardağı)’nden oluşmaktadır. Külliye’ye Vaktiyle Dulkadirli Beyliği zamanında, Alaüddevle’nin babası Süleyman Bey tarafından yaptırılan Buk’a da dahildir ama yapı günümüze ulaşmadığı için mimari durumu hakkında bilgi mevcut değildir.Külliye, Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün mülkiyetinde olup günümüzde sadece Cami ve Kadınlar Mescidi fonksiyonunu sürdürmektedir.Anadolu Selçukluları’nın Maraş Emiri Nusretuddin Hasan Bey, 1215-1234 tarihleri arasında Külliye’nin...

Ribat Anadolu Selçukluları’ndan günümüze ulaşan en eski yapılardan biridir ve bu ikili (Ribat-Medrese) Türk mimari sanatında kendi grubunda orijinal tek örnektir. Çünkü başka hiçbir yerde alt katı Ribat, üst katı Medrese olan bir yapı mevcut değildir. Külliye’nin odak noktasını oluşturan Ribat’ul Mübarek, Camii ile Han arasında yer alır. Sarımtırak ince yonu taştan inşa edilmiştir. Yapının mimarının kim olduğu bilinmemektedir. Yapı, Taç Kapı üzerinde yer alan inşa kitabesine göre Hicri; Ramazan 612, Miladi; Aralık 1215 tarihinde Anadolu Selçuklu Sultanı I. İzzettin Keykavus döneminde Maraş Emiri...

Cami Külliyenin iskeletini oluşturan üç temel yapıdan ikincisidir. İnşa kitabesi olmadığı için tam yapım tarihi bilinmemektedir. Ancak Maraş Emiri Nusretuddin Hasan Bey, Ribat’ı 1215’te, Han’ı 1232’de inşa ettirir ve 1234’te vefat eder. Dolayısıyla Camii’nin 1215-1234 yılları arasındaki bir tarihte inşa edildiği tahmin edilmektedir. Camii’nin yaptırıcısı (banisi) Anadolu Selçukluları’nın Maraş Emiri Nusretuddin Hasan Bey’dir. Cami mağaranın ön kısmına yapılmış. Camii’nin bulunduğu yerde daha önce, Bizans İmparatoru II. Theodoius tarafından M.S. 446’da yaptırılan...

Mağara Güney duvarındaki kapıdan kutsal mağara bölümüne geçilir. Mağaranın ön (kuzey) kısmında paralel iki sahından oluşan giriş mekânı bulunur. Kuzeydeki ilk sahın yuvarlak bir kemerle diğer sahna açılır. Mağaraya girişin sağlandığı güneydeki çarpık planlı sahın kayanın oyulmasıyla oluşturulmuştur. Bu sahının doğu duvarındaki pencere, caminin harim kısmına açılır. Güney tarafında kayaya oyulmuş basit bir mihrabiye ve mağaraya girişin sağlandığı geniş bir açıklık bulunur. Batı tarafta ise kaynak su (pınar) bulunmakta olup bu su, ziyaretçiler tarafından zemzemle eş tutulup...

Han, inşa kitabesine göre Maraş Emiri Nusretuddin Hasan Bey tarafından yaptırılır. Hanın inşa kitabesi hanın cümle kapısı üzerinde değil caminin cümle kapısı üzerinde yer alır. Bu kitabe, 1902 tarihindeki tamiratta duvar içerisinde bulunup caminin yeniden inşa olunan cümle kapısı üzerine yerleştirilmiştir. Han, Anadolu Selçuklu dönemine ait, inşa kitabesinde ribat adı geçen on handan birisidir. Külliyede bulunan han ve zaviyenin ribat adıyla zikredilmeleri dikkat çekicidir.Han’a ait olan ve caminin cümle kapısı üzerinde bulunan inşa kitabesinde şunlar yazmaktadır...

Medrese, ribat’ın üst kısmına tuğla malzemeden inşa edilen ikinci yapıdır. Medresenin inşa kitabesi olmadığından tam yapım tarihi bilinmemekte ancak 1480-1492 tarihleri arasında Dulkadir Beyliği Hükümdarı Alaüddevle Bey tarafından yaptırıldığı bilinmektedir. Alaüddevle Bey Medrese’yi, Külliye’nin bulunduğu alanın yetersiz olmasından dolayı, arazinin topografik yapısından faydalanarak Ribat’ın üzerine yaptırır. Medrese, tuğladan inşa edilerek ribatın üzerine binen ağırlık hafifletilmiştir. Arşiv belgelerine göre Medrese 1906’ya kadar işlevini sürdürmüştür. Medrese, kapalı avlulu ve bir eyvanlı...

Kubbetü’ş Şerif (Kadınlar Mescidi) günümüze ulaşmayan kitabesinde şunlar yazmaktaydı : “Bu Kubbetü’ş Şerif, Dulkadirli Süleyman oğlu, adaletli hükümdar Alaüddevle zamanında –Allah onun zaferini yüceltsin- Rüstem Bey’in kızı, hatunların ileri geleni Şems Hatun tarafından 905 senesinde yaptırıldı. (Miladi 1500) Kubbetü’ş Şerif arazinin yapısından dolayı, Cami’nin güneybatısına gelecek şekilde üst kısmına yerleştirilmiştir. Cami’nin mihrap önü kubbesinin batısındaki pencere bu mescide açılmaktadır. Böylece namaz kılan kadınlar imam ve müezzinin sesini duyabilmektedirler...

Minnet Çelebi Mescidi (Kaba Naib Mescidi – Paşa Çardağı) Yapının güney duvarının üst kısmında yer alan mermer inşa kitabesi 0.50 m x 1 m ölçülerindedir ve sülüs hat ile dört satır olarak yazılmış. Kitabede şunlar yazmaktadır : “Bu yeni mescid, altta üç hücre ile birlikte Dulkadirli Şahsuvar Bey’in oğlu Ali Bey’in en büyük veziri Kaba Naib adıyla meşhur, mağfur ve merhum Minnet Çelebi’nin ruhu için inşa ve imar edildi. Bu yapı, Osmanoğullarından Sultan Selim Han’ın oğlu, büyük hükümdar Sultan Süleyman Han zamanında 937 senesi Zilkade ayının sonunda tamamlandı.” İnşa kitabesine göre...